1. Τι είναι οι νοσοκομειακές λοιμώξεις και ποια μικρόβια ευθύνονται κυρίως γι' αυτές;

Νοσοκομειακές λοιμώξεις ονομάζονται οι λοιμώξεις οι οποίες εμφανίζονται σε ασθενείς μετά την παρέλευση δύο ημερών από την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο. Σε μεγάλη πλειονότητα, οφείλονται σε παρεμβάσεις και θεραπείες που γίνονται στους ασθενείς μέσα στο νοσοκομείο. Τα συχνότερα μικρόβια που εμπλέκονται σε τέτοιες λοιμώξεις είναι ο σταφυλόκοκκος καθώς επίσης και μικρόβια που λέγονται ακινητοβακτηρίδια και ψευδομονάδες. Σε διάφορα μέρη του κόσμου συναντάμε διαφορετικά μικρόβια για διάφορους επιδημιολογικούς λόγους. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι σε ένα ποσοστό οι νοσοκομειακές λοιμώξεις δεν οφείλονται σε μικρόβια που προέρχονται από το νοσοκομειακό περιβάλλον, αλλά οφείλονται σε μικρόβια του ίδιου του ασθενή που βρίσκουν την ευκαιρία για να κάνουν τη λοίμωξη. Ονομάζονται όμως νοσοκομειακές, γιατί αν ο ασθενής δεν ήταν στο νοσοκομείο ως άρρωστος λαμβάνοντας διάφορες θεραπείες, δεν θα υπέκυπτε σε τέτοιες λοιμώξεις από μικρόβια του ίδιου του σώματός του.

2. Ποιες οι συχνότερα συναντώμενες νοσοκομειακές λοιμώξεις;

Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν πνευμονία και ουρολοιμώξεις. Άλλοι εμφανίζουν λοιμώξεις στο αίμα, σχετιζόμενες με κεντρικές φλεβικές γραμμές, δηλαδή σωληνάρια με τα οποία οι γιατροί χορηγούν ενδοφλέβια φάρμακα μέσα από τις μεγάλες φλέβες που βρίσκονται το λαιμό και στο επάνω τμήμα του θώρακα, που λέγονται σφαγίτιδα και υποκλείδια φλέβα αντίστοιχα.

3. Ποιες οι πηγές και οι οδοί μετάδοσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων;

Κυρίως ξένα σώματα τα οποία μπαίνουν στους ασθενείς, όπως είναι οι καθετήρες στην ουροδόχο κύστη καθώς επίσης και οι καθετήρες σε μεγάλες φλέβες για τη χορήγηση των υγρών. Επίσης σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι σε ένα ποσοστό οι λοιμώξεις μεταδίδονται διά της αναπνευστικής οδού, καθώς και δυνητικά με τα χέρια ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.

4. Πόσο επικίνδυνες είναι οι νοσοκομειακές λοιμώξεις για την υγεία του ασθενούς;

Μπορεί να καταστούν αρκετά επικίνδυνες, γι' αυτό θεωρείται ότι ένας από τους βασικότερους μοντέρνους δείκτες ποιότητας παροχής υπηρεσιών υγείας μέσα στα νοσοκομεία είναι το να διατηρείται χαμηλό το ποσοστό των ασθενών με νοσοκομειακές λοιμώξεις και να υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή τους, έτσι ώστε να είναι μικρή η πιθανότητα προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου και του θανάτου του ασθενούς.

5. Κινδυνεύουν το ίδιο όλοι οι ασθενείς υψηλότερου κινδύνου;

Όχι, κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από νοσοκομειακές λοιμώξεις ασθενείς που έχουν μειωμένη άμυνα (δυσλειτοργία του ανοσοποιητικού συστήματος) και ασθενείς που παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε νοσοκομείο.

6. Πώς αντιμετωπίζονται οι νοσοκομειακές λοιμώξεις;

Όσον αφορά την πρόληψη, υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι τις οποίες εφαρμόζουν γιατροί και νοσηλευτές, όπως το πλύσιμο των χεριών και η απομόνωση των συγκεκριμένων ασθενών με διάφορες λοιμώξεις. Για τη θεραπεία των ασθενών, κατάλληλες αντιβιώσεις μπορούν να θεραπεύσουν αυτές τις λοιμώξεις.

7. Πώς αντιμετωπίζεται από τους γιατρούς η ανθεκτικότητα των στελεχών των μικροβίων;

Το φαινόμενο της αντοχής των μικροοργανισμών, δηλαδή των μικροβίων, στα αντιβιοτικά είναι διεθνές και είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Έχει αυξηθεί το ποσοστό αντοχής στα διάφορα αντιβιοτικά για τους διάφορους τύπους των μικροβίων, και ως εκ τούτου γίνεται χρήση νεότερων αντιβιοτικών, αλλά και παλαιότερων αντιβιοτικών στα οποία αυτά τα μικρόβια είναι ακόμα ευαίσθητα.

8. Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι στη χώρα μας τα ποσοστά που αφορούν στις νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι αυξημένα. Τι, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να αλλάξει ειδικά στα ελληνικά νοσοκομεία ώστε να μειωθούν αυτά τα θλιβερά ποσοστά;

Ασχολούμαι πάρα πολύ με αυτό το θέμα και ερευνητικά και κλινικά ως θεράπων γιατρός. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι στη χώρα μας δεν είναι αυξημένο το ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων, και επακόλουθα δεν είναι αυξημένο το ποσοστό των θανάτων από νοσοκομειακές λοιμώξεις σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά στη μέση ευρωπαϊκή χώρα. Ενα πραγματικό πρόβλημα στη χώρα μας είναι η πολύ σημαντική κατανάλωση των αντιβιοτικών έξω από τα νοσοκομεία (από ιδιώτες γιατρούς αλλά δυστυχώς και φαρμακοποιύς), αλλά και μέσα στα νοσοκομεία. Στο θέμα αυτό, η Ελλάδα, με βάση τα δεδομένα, είναι ανάμεσα στους «πρωταθλητές» στην Ευρώπη και αυτό οδηγεί σε μια αύξηση της αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Αλλά, ξαναλέω, δεν είναι αυξημένο το ποσοστό των νοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ελλάδα σε σύγκριση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο και ιδιαίτερα σε σύκριση με άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης.