Πώς μπορώ να προφυλαχτώ; Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω για έλεγχο; Υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπιση; Πού θα απευθυνθώ μόλις ανακαλύψω ότι πάσχω από τον ιό του AIDS;
Τι σημαίνει AIDS και HIV;
Το σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας, γνωστότερο ως AIDS από τα αρχικά του αγγλικού όρου (Acquired Immuno-Deficiency Syndrome), αποτελεί την τελική εκδήλωση της λοίμωξης από τον ιό της ανοσο-ανεπάρκειας του ανθρώπου [Human Immuno-deficiency Virus (HIV)]. Αυτοί οι ιατρικοί όροι δηλώνουν ξεκάθαρα ότι ο ιός HIV προκαλεί διαταραχές στο ανοσολογικό σύστημα του ανθρώπου. Με απλά λόγια, ο ιός οδηγεί σε εξασθένιση της άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού, με αποτέλεσμα την ευαισθησία του σε διάφορες λοιμώξεις και κακοήθη νεοπλάσματα (μορφές καρκίνου).
Μπορεί ένα άτομο να παρουσιάσει ενοχλήσεις αμέσως μετά τη μόλυνση με τον ιό HIV;
Σε ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων, περίπου 40%, εμφανίζονται κλινικές εκδηλώσεις, δηλαδή συμπτώματα (ενοχλήσεις) και σημεία (παθολογικά ευρήματα κατά την εξέταση από το γιατρό) μερικές εβδομάδες μετά τη μόλυνση με τον ιό HIV. Δυστυχώς, αυτές οι κλινικές εκδηλώσεις που συμπεριλαμβάνουν μέτριο πυρετό και αδυναμία και μερικές φορές πονόλαιμο, εξάνθημα (σπυράκια στο δέρμα) και διόγκωση λεμφαδένων δεν είναι ειδικές για τη λοίμωξη HIV. Αντίθετα, ίδιες εκδηλώσεις μπορεί να εμφανισθούν και μετά από πολλές άλλες λοιμώξεις, για παράδειγμα μετά από λοιμώδη μονοπυρήνωση και λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό [cytomegalovirus (CMV)]. Κλινικές μελέτες σε πολλά μέρη του κόσμου έχουν δείξει ότι πολύ συχνά η διάγνωση της λοίμωξης HIV αμέσως μετά τη μόλυνση με τον ιό δεν πραγματοποιείται. Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο οι γιατροί όλων των ειδικοτήτων να συμπεριλαμβάνουν τη πιθανότητα της λοίμωξης HIV κάθε φορά που συναντούν περιστατικά με κλινικές εκδηλώσεις τύπου λοιμώδους μονοπυρήνωσης.
Πότε εκδηλώνεται το AIDS μετά τη μόλυνση με τον ιό HIV;
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η λοίμωξη από τον ιό HIV μπορεί να παραμείνει ουσιαστικά αδιάγνωστη για αρκετά χρόνια μέχρι την εκδήλωση του AIDS. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το άτομο είναι φορέας του ιού και μπορεί να τον μεταδώσει, συχνά όμως δεν έχει καμιά κλινική εκδήλωση.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τη λοίμωξη HIV ;
Κλινικές και εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει πως ο ιός HIV, αν και υπάρχει σε όλα τα υγρά του σώματος, πρέπει να βρίσκεται σε ικανή ποσότητα για να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο. Έτσι, ενώ είναι γνωστό πως ο ιός μεταδίδεται με το αίμα, το σπέρμα και τα κολπικά υγρά, ευτυχώς δεν είναι πιθανή η μετάδοσή του με το σάλιο ή με τα σταγονίδια που παράγονται κατά την ομιλία ή τον βήχα. Έτσι, ο ιός HIV μεταδίδεται κατά την σεξουαλική επαφή, παρεντερικά [όπως με μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος, μολυσμένες βελόνες συριγγών, μολυσμένα οδοντιατρικά εργαλεία, μολυσμένες βελόνες για τατουάζ ή κοσμητικό τρύπημα (tattoo ή piercing)] και από τη μολυσμένη έγκυο στο έμβρυο. Πρέπει να τονίσουμε ότι ο ιός HIV δεν μεταδίδεται με την απλή επαφή (χρήση ειδών υγιεινής, κοινωνικό φιλί, χειραψία, συνομιλία, χρήση κοινών κλινοσκεπασμάτων και ρούχων, πιρουνιών και φλιτζανιών, κλπ.). Ας σημειωθεί επίσης ότι ο ιός δεν μεταδίδεται με το τσίμπημα εντόμων (πχ. κουνουπιών).
Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνει κάποιος για έλεγχο πιθανής λοίμωξης με τον ιό HIV;
Αν για οποιονδήποτε λόγο, κάποιος πιστεύει ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει προσβληθεί από τον ιό HIV, οφείλει να υποβληθεί σε εξετάσεις αίματος για την ανεύρεση του ιού ή αντισωμάτων κατά του ιού στο αίμα. Το αποτέλεσμα των εξετάσεων παρέχεται εντός λίγων ημερών και οι πιθανότητες σφάλματος είναι σχεδόν μηδενικές. Η εξέταση είναι απλή και ανώδυνη, ενώ η ανωνυμία του ασθενή τηρείται αυστηρά.
Πού πρέπει να απευθυνθεί κάποιος μόλις ανακαλύψει ότι πάσχει από τον ιό του HIV;
Εάν κάποιος διαγνωσθεί οροθετικός για τον ιό HIV (είναι δηλαδή φορέας του ιού) η βρεθεί να πάσχει από το AIDS, αυτόματα ενημερώνεται, με νόμο του κράτους, το Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (Κ.Ε.Ε.Λ.) για καθαρά επιδημιολογικούς λόγους, με τήρηση αυστηρών κανόνων προστασίας των προσωπικών δεδομένων των ασθενών. Σε κάθε μείζονα περιοχή της χώρας, υπάρχουν στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα παροχής υπηρεσιών υγείας, ιατρεία διάγνωσης και θεραπείας λοιμώξεων. Εξειδικευμένοι γιατροί σε αυτά τα ιατρεία μπορούν καταρχήν να ενημερώνουν υπεύθυνα τον ασθενή για τη φυσική πορεία της νόσου και τα μέτρα προφύλαξης άλλων ατόμων στον περίγυρο του.